İKLİM

IKLIM

Karadeniz Bölgesi içinde kalan ilçe , genel olarak Karadeniz iklimi etkisinde kalsa da kıyıdan uzak olması, yükselti, bakı ve özellikle de orografik uzanış bazı özelliklerin değişmesine neden olmuştur. İklimin iki ana elemanı olan sıcaklık ve yağışa göre bir değerlendirme yaparak şunları söyleyebiliriz.

SICAKLIK

Sıcaklık verileri Kargı istasyonundaki 1965-1992 arasındaki 27 yıllık kısa bir zaman dilimine ait veriler kullanılmıştır. Buna göre yıllık ortalama sıcaklık 13.6 °C olup bu değer kıyıda bulunan istasyonlarda hemen, hemen aynıdır. (Ereğli'de 13.7 °C ,Zonguldak’ta 13.5 ° C). En düşük sıcaklık Ocak ayında 1.9 °C iken en yüksek sıcaklık ise Ağustos ayında 23.4 °C dir.

Yıllık sıcaklık farkı ise 21.5 °C' dir. Bu karasallığın başladığını göstermektedir.Bu değerlerin özellikle dağlık kesimde aynı olması beklenemez.îklimin ana elemanlarından en önemlisi olan sıcaklık insan yaşamını doğrudan ve dolaylı olarak etkilediği için insanın kurduğu yerleşmeyi de etkilemesi olağandır.İnsan yaşamındaki bu etkiyi meskenin yapı tarzından, yazın yaylaya çıkılması gibi birçok olay da göstermektedir.

Sıcaklıkların yeryüzü şekillerine ve yükseltiye bağlı olarak azalması, tarımın belli bir yükseltiden sonra kısıtlanmasına neden olacaktır. Bu durum o alanın artık sürekli değil dönemlik olarak kullanılmasına, dolayısıyla yaylacılık faaliyetine ve yayla yerleşmelerine yer vermesine neden olmaktadır. Buna göre ilçede daimi yerleşmenin üst sınırını 1750 m' de Hireoluk mahallesi oluştururken ,dönemlik yerleşmelerde ise bu sınırı, 1800-1850 m. arasındaki Sünlük ve Karaoluk yaylaları oluşturmaktadır.

Sıcaklığın, yükseklik artıkça azalması buna bağlı olarak da yağışın artması kış mevsiminde bir çok yerleşim alanına ulaşımı iyice zorlaştırmaktadır. Bu durum, yükseltisi fazla olan sürekli yerleşim alanlarında kış mevsiminde orada insan kalmamasına ya da çok az sayıda insanın kalmasına sebep olmaktadır. Ayrıca yüksekliğin artmasına bağlı olarak azalan sıcaklık, yağışın artmasına, buda orman alanlarının genişlemesine ve ormancılık faaliyetleriyle, hayvancılığın artmasına neden olmaktadır. İlçede toplam yayla yerleşimi sayısı 72 adet olup tüm yerleşmelerin %33fünü oluşturmasında yeryüzü şekilleriyle birlikte yukarıda belirtilen faktörlerin de etkisi olmuştur.

YAĞIŞ

Yağış tarımsal faaliyetleri belirlemede ve verimin değişmesinde önemli bir unsurdur. Ayrıca hidrografya ve bitki örtüsünün karakterini belirleyen etkenlerden biridir. Yağış, Kargı istasyonunda ölçülmediği için batıda Devrez Vadisi 'ndeki Tosya istasyonu ile güneyde Kızılırmak Vadisi'nde bulunan Osmancık istasyonuna ait veriler kullanılmıştır. Buna göre Tosya'da yıllık ortalama yağış 462 mm iken Osmancık'ta bu miktar 382 mm' ye düşmektedir. Bu değerlerin Batı Karadeniz Bölümü'nün kıyı kesiminde yer alan Zonguldak'ta 1242 mm' ye ulaştığı göz önüne alınırsa Kargı ilçesinin Karadeniz ikliminden daha çok Orta Anadolu'nun karasal ikliminin etkisi altında olduğu görülmektedir. Yağış miktarlarının aylara dağılımına bakıldığında bu özelliği daha açık bir şekilde görebiliriz. Tosya'da ocak ayında 49.9 mm olan yağış miktarı şubat ayında 38.7 mm' ye düşer. Bu aydan sonra mayıs ayma kadar sürekli bir artış göstererek 65.1 mm' ye ulaşan yağış miktarı bundan sonra ağustos'a kadar bir düşüş ile 16.8 mm' ye geriler. Ağustostan sonra tekrar bir artışla ocak ayındaki değerine yükselir. Bu değerlerin gidişine bakıldığında yağış grafiğinde sanki bir W çizmişe benzemektedir. İlkbahar yağışları ile ikinci ve en yüksek değere ulaşır ki bu özellik karasal iklimlere aittir.
Osmancık'taki değerler de miktar olarak biraz az olmakla birlikte aynı gidişi göstermektedir.Her iki istasyonda da yağışların mevsimlere dağılımına baktığımızda en az yağışın yazın,en fazla yağışın ise ilkbaharda düştüğünü görürüz.

Yağıştaki bu Orta Anadolu'yu çağrıştıran özellikler başta da belirtildiği gibi daha çok bakı, özellikle de bölge genelinde olduğu gibi dağların kıyıya paralel uzanışının bir sonucudur. Burada ise Ilgaz Dağları'nın uzanışı etkilidir. Ayrıca istasyonların vadi içlerinde kurulmuş olması önemlidir. Bu yağış değerlerinin ilçedeki dağlık sahada aynı olması düşünülemez. Ilgazların kuzeyindeki kesimde
Sıcaklık ve yağış özelliklerine bakıldığında Karadeniz ikliminin ilçede bir hayli bozulmuş olduğu görülür. Özellikle de yağış nitelikleri bakımından farklılık daha da göze çarpıcıdır. İlçedeki iklimi, bölge ikliminin bir alt tipi olan "Karadeniz Geçici Tipi İklim" olarak nitelendirilir.

HIDROGRAFYA

Bilindiği gibi suyun olması yerleşme için önemli bir koşuldur. Suyu insanın kendisi için kullanması yanında, tarım alanlarını sulamak, endüstri tesisleri gibi pek çok alanda da kullanmaktadır. İşte suyun bu özelliği, insanları dolayısıyla yerleşmeyi kendisine çekmiştir. Yine bilindiği gibi yeraltı ve yerüstü sularının kaynağı, iklimin ana unsuru olan yağıştır.

Hidrografyanın ilçedeki özelliklerine ve yerleşmeye etkisine baktığımızda, bu durum vadilerin içinde kurulan yerleşmelere ait tarım alanlarının Kızılırmak ile Devrez Çayı'ndan kanallar ve motopomplarla sulanması sonucunu doğurmuştur. Ayrıca bu kesimde yerleşmelerin kuruluş yeri itibarıyla taşkınlara maruz kalmamak için gerek yan dereler gerekse ana akarsudan biraz daha korunaklı yerleri seçtiklerini görmekteyiz. Depresyondaki bu yerleşmelerin gerisindeki yamaçlardan çıkan kaynak suları, içme suyu olarak kullanılmaktadır.

Ada Dağı Platosu'nda sadece bir köy ve bir yayla yerleşmesi olmasının sebebi diğer faktörlerle birlikte suyun yetersiz olmasıdır. Kös Dağı ile Ilgaz Dağları ve kuzeyindeki platoluk sahada, su kaynaklarının yeterli olması yerleşmenin sayıca fazla ve dağınık olmasını sağlamıştır. Kargı ilçesinde doğal göl bulunmamaktadır fakat su ihtiyacının giderilmesi amacıyla Aksu ve Gökçedoğan göletleri oluşturulmuştur. Bu yapay göletlerin Kargı İlçe Merkezi'ne yakınlığı rekreasyon amacıyla kullanılmasını mümkün kılmaktadır.

Birinci derecede iklim kontrolünde gelişen bitki örtüsü; tür, yayılış alanı ve sıklığı bakımından birbiri ile örtüşmektedir. Artan yükselti dolayısıyla artan yağış orman alanlarının genişlemesine, bu da geçim kaynağı olarak ormancılık faaliyetini ön plana çıkarmaktadır. Orman alanları içinde eğimin uygun olduğu yerlerde tarım alanları oluşturulmuştur. Yerleşmelerin dağılışında ve üst sınırında yeryüzü şekilleri, yükselti, sıcaklık ve bitki örtüsü gibi etmenlerin birbiri ile etkileşimi etkili olmuştur. Genelde hayvan otlatmak amaçlı yazın çıkılan yayla yerleşmeleri bile ormandan açılan veya var olan boşluklara kurulmuştur.

İlçede Ilgaz Dağları'nın kuzey kesimi ile Kös Dağı'nda orman alanları geniş yer kaplar. Genelde karaçam, sarıçam, ladin, köknar ve gürgen gibi Karadenizli türlerin yaygın olduğu ilçede ağaçlandırma çalışmaları da yapılmaktadır. Meşe ve ardıçlar daha çok alçak kesimlerde özellikle de Ada Dağı Platosu'nda geniş yer kaplar.

Doğal bitki formasyonu içerisinde yer alan otçul türlerden gelincik, geven, çoban yastığı gibi bozkır bitki örtüsü türleri görülür.

Ormanların geniş yer kapladığı yerlerdeki yerleşmelerin mesken ve eklentilerinin yapım malzemesi olarak ahşap en üst düzeyde kullanılmıştır.